Cnossens kunstminnende erotiek

Op een regenachtige middag heb ik een ontmoeting met beeldend kunstenaar en taalvirtuoos Gerrit Cnossen in Sneek vanwege de uitgave van ‘Uit je dak door de kosmische ellips rondom Venus’, een machtig werk met erotische tekeningen en gedichten. Samen duiken we in zijn bundel vol fantastische combinaties van tekst en beeld. Het is een genot om te lezen.

Bundel

 

Kunstenaar Cnossen werkt met een ‘huwelijk’ van tekeningen en gedichten, een vrijage tussen beeld en taal. In zijn opzienbarende bundel staan 36 pasteltekeningen of fragmenten, die meer dan 50 gedichten illustreren. Ieder gedicht is geschreven als een metafoor, beeldspraak met een vergelijking. Op ongelofelijk veel manieren weet Gerrit erotiek te beschrijven en uit te beelden zonder dat hij vervalt in platte taal. Of zoals hij het zelf zegt:”Het is een orgie aan metaforen” en “Oh Superlatiefje wat heb ik je lief ..”.

…
Als een lekker
los te hoesten niesbui

komt de Grootse Totem op
die zich snel wil
verschansen
in haar vloot
om zo volmondig
grip te krijgen
op haar Marine.

(Uit Droogh geweerth, pagina 16)

Gerrit legt uit aan de hand van de titel van de bundel wat een vrouw voor hem betekent. Venus is voor hem de vrouw, en staat voor haar schoonheid, die hem uit zijn dak doet gaan. Dat alles in een kosmische ellips, waarin de aantrekkingskracht van de vrouw zit. Het is geen cirkel maar een ellips, omdat een cirkel stabiel is en in een ellips juist versnelling / beweging ja ‘dat drama  van aantrekkingskracht’ en  zit.

Cnossen uit zijn bewondering voor de vrouw. Net zoals zijn opa Gerrit dat deed. Zijn dichtbundel begint met een gedicht van Troelstra dat zijn opa begin 1900 in een van zijn dagboeken had opgenomen. Ook zijn opa kon van een vrouw uit zijn dak gaan.

Gerrit zegt hierover:”Ik plaats een vrouw op een voetstuk en versier dit om nader tot haar te komen. Bij haar zoek en vind ik zuiverheid en schoonheid.” Het gaat hem om meer dan seks, hij wil alleen contact met haar zowel geestelijk als lichamelijk.

……
Je mag me overdag altijd misbruiken
Leegroken als de zoveelste
sigaret voor handen.

Vloei en wit klevend teer
dalen tot in je tenen neer

‘Je sigarettenpakje’
vult zich altijd op
met zo’ n zuigend mondje
in zijn kop

Om als oraal infuus
je wat te natte gapen
te kunnen stelpen…

(Uit Liefdescanule, pagina 34)

Voor de tekenaar/dichter is het schrijven van metaforen heel normaal. Hij doet dit niet om de erotiek te verhullen zoals ik suggereer, ‘Nee, zegt hij, ik word in mijn werk niet gehinderd door angst, er zijn geen ultieme blokkades, ik begin aan een werk zonder vooropgesteld plan. Ik zal ook nooit ergens aan beginnen met de vraag vooraf:”Wat gaan we tekenen.” Dat ziet hij als een zelfde soort drempel opwerpen als jezelf de vraag stellen:”Wat ga je worden.” Hij schildert niet, maar tekent met pastel, omdat hij dan geen inspiratie verliest aan tijd voor preparatie van de verf. Hij tekent direct en spontaan.

Oeuvre

De Friese kunstenaar tekent sinds zijn twaalfde toen hij met strips begon. Hij heeft in de loop van de tijd een enorm oeuvre aan werken gecreëerd. Deze zijn terug te vinden en gerangschikt op zijn website. Hij heeft honderden pasteltekeningen gemaakt die hij onderverdeelt in verschillende categorieën.

Hij heeft ‘organisch abstracte’ werken gemaakt en ‘omkeerbare’. De omkeerbare tekeningen zijn chaotisch en ‘informeel’ en beelden meestal mensenfiguren uit.

Dan is er de categorie ‘Dagdroom foto’ s’ bevat foto’s met gedichten. Terwijl de ‘Nachtdroom-foto’s’ digitaal bewerkte foto’s zijn. Voor de SP-site maakte hij van 2005 tot 2006 cartoons.

Gevraagd naar waar hij momenteel mee bezig is, antwoordt hij mysterieus met ‘bewustzijn vergroten’. Zijn vader is enkele maanden geleden overleden en Gerrit is bezig

met het doornemen van honderden foto’s die zijn vader heeft nagelaten. Dat sluit mooi aan bij het werk dat hij is gevraagd te maken voor de expositie in Leeuwarden over de dichter Jan Slauerhoff. Deze dichter had een moeizame relatie met zijn vader. Cnossen vertelt over zijn eigen vader dat dit de Benjamin van het gezin was. Pas toen hij een uniform kreeg voelde hij zich iemand tussen zijn dominante broers. Hij zegt:”Mijn vader begreep me heel goed, maar ontweek me. Gevoel was lastig, daarover werd niet gesproken. Mijn vader was bang voor echt contact. Hij voelde zich ‘goed in zijn vel’ in uniform, dat was uitsluitend beeldvorming.”

Expositie Leeuwarden

Cnossen is gevraagd werk te leveren voor de expositie van 3 augustus tot 6 oktober in Dorpskerk Huizum in Leeuwarden, waarvoor ook andere Friese kunstenaars  zijn uitgenodigd. Zij laten zich inspireren door het langste gedicht ‘In Memoriam Patris’ van dichter Jan Slauerhoff.

Rob Vellekoop, 7 januari 2018