In de serie artikelen over de mogelijkheden van zelfvoorzienend leven in ons land ontmoeten we Sjoerd Bonnema. Sjoerd is eco-imker, eco-tuinman en digeridoo-muzikant en leeft sinds twee jaar zelfvoorzienend in Friesland.
Eigenlijk gaat zelfvoorzienend leven in stappen. Door veel te combineren, te ruilen, te verkopen kijk ik hoever ik kan gaan. Ik ben 54 jaar, na 25 jaar overheid, sinds 2 jaar bewust ZZP’er (De Kleine Salamander) geworden.De vraag of geheel zelfvoorzienend kan in Nederland vind ik niet zo’n goeie. Gewoon beginnen! Als je voor een deel al zelfvoorzienend leeft of gaat leven inspireert dat om steeds een stap verder te gaan. Het is meer een proces naar autonomie van jezelf en van je leefomgeving.
Een goede manier is alles doen in kleine of soms grotere stappen. Steeds een stukje verder en hier en daar bijschakelen. Kies daarbij de dingen die je werkelijk leuk, mooi, prachtig en waardevol vindt. Die werkelijk geluk geven. De zogenaamde ik-keuzes (antroposofisch begrip); de keuzes die werkelijk vanuit jou komen en niet zijn opgelegd door het infuus. Kijk of je daar je werk van kan maken. Helemaal zelfvoorzienend is misschien wel de uitdaging, maar moet niet als een molensteen om je nek hangen. Van onzinnige regels trek ik mij weinig aan. Niet te veel vragen aan overheidsinstanties, want dat schiet vaak niet erg op. Ik kijk hoever ik kan gaan zonder dat de buren er last van hebben.
Ik ruil wat en eet natuurlijk ook van mijn eigen eieren, groente, fruit en honing. Voorbeelden: ik lever wat bijzonder zelf gekweekt zaaigoed (tevens protestactie tegen recht op vrije verspreiding streekeigen voedsel) aan een restaurant dat ook zelf verbouwt en krijg dan hiervoor een etentje voor twee terug. Verder eten we regelmatig over de datum, biologisch en/of biodynamisch streekvoedsel (groenten, brood, enzovoort). Ik imker en melk regelmatig bij de biodynamische boer, waarvoor ik kippenvoer of demeter (BD) kaas van eigen boerderij terug krijg. Of we doen een muziekje tijdens de open dagen bij een biologische boer waarmee we als band een grijpstuiver verdienen. Verder kopen we nog in natuurvoedingswinkels en ook wel eens in een supermarkt. Onze energievoorziening is een combi van gewoon gas, elektriciteit en houtstook van eigen bomen of van wat vrijkomt bij mijn rooiwerkzaamheden elders.
Ik ontwikkel op het ogenblik samen met een vrijdenker met twee rechter handen een praktische ecobijenkast. We bekijken hoe we dat kleinschalig in de markt kunnen zetten. Ook doe ik samen met hem een kweekexperimentje met Reishi paddestoelen.
Op het platteland heb je meer ruimte om dingen te verbouwen, maar om voedsel en andere zaken aan de mens te brengen is het een stuk moeilijker dan bijvoorbeeld in Amsterdam. Alles wat ik doe staat op de website. Ik ben nu dus 2 jaar fulltime bezig. Daarvoor heb ik dit alles parttime uitgeprobeerd. Daarnaast heb ik gelukkig wat reserve opgebouwd in mijn vorige bestaan. Alle investeringen weeg ik op een schaaltje en wil ik uit eigen geld of verdiensten betalen. Ik leen niks bij de bank. En ja, we hebben ook een hypotheek op ons huis. Het is niet veel voor ‘westerse’ begrippen, ik denk dat je er niet tegen kan huren, maar het moet wel betaald worden.
Als de pot leeg is ga ik wel weer iets bedenken. Daar heb ik vertrouwen in. Gezond blijven en leven met de wil om te leren zijn het aller belangrijkste. Ik rook niet, drink geen alcohol en koffie, ben vegetariër die twee keer per jaar tegen het principe zondigt en eet en drink voor 90 % biologisch en of biologisch-dynamisch. Mijn volgende uitdaging is chocolade mijden!
Als je loslaat kan je materie ook loslaten, dus mijn overbodige huisraad, boeken en dergelijke probeer ik te verkopen. Dat kan ik later toch niet meenemen naar het hiernamaals.
Op zijn website schrijft Sjoerd:
Leven komt van binnenuit. Werken komt voor mij ook van binnenuit. Net als duurzaamheid, biodiversiteit en zorg voor je relaties en leefomgeving. Kleinschalig, vol beleving en dicht bij de mensen. Verbinden in plaats van uitsluiten. Openheid en helderheid in plaats van geslotenheid, populisme, graaien of wegmoffelen. Geld verdienen is geen (werk)doel op zich maar een mooie bijkomstigheid. Leven vertalen in je manier van werken. Doen wat je voelt en zegt. Een hele opgave en een mooie uitdaging. Ik ga die uitdaging aan. Ook u kan daaraan een bijdrage leveren: samenleven van binnenuit.
Rob Vellekoop, (eerder verschenen in DLM 7 januari 2016) 10 januari 2018