SP, PvdA en GroenLinks hebben kritische Kamervragen gesteld over de Amerikaanse plannen om de B-61 atoombom te moderniseren. Dit is een Amerikaans kernwapen dat in Volkel ligt en gebruikt kan worden door de Nederlandse F-16. Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft een nieuwe kernwapenstrategie uitgebracht, de Nuclear Posture Review voor 2018. Daaruit blijkt dat de Amerikaanse luchtmacht de B-61-11 bom die in Volkel ligt nog voor 2020 zal moderniseren.
In deze plannen is bovendien opgenomen dat deze kernwapentaak voor de Nederlandse F-16 zal worden voortgezet door de F-35, de JSF in de volksmond. De F-35 zal na 2020 de F-16 gaan vervangen. ‘Als dat doorgaat’, aldus Karabulut, ‘lapt de regering een aangenomen SP-motie aan haar laars.’ In die motie wordt gesteld dat de Tweede Kamer geen kerntaak voor de F-35 wil.
Het is een publiek geheim dat er kernwapens in Nederland zijn, maar specialisten schatten dat er 20 stuks van de B-61-11 bommen in Volkel liggen opgeslagen. Nederlandse piloten zijn opgeleid om ze in geval van een kernoorlog af te werpen. De afgelopen jaren is er gewerkt aan technische verbeteringen van deze vrijeval bom. De nieuwe versie, de B-61-12, wordt met een ander staartstuk uitgerust. Daardoor is de bom beter te sturen.
Amerikaanse kernwapens bevinden zich op zes bases in vijf Europese NAVO-lidstaten. In totaal gaat het hoogstwaarschijnlijk om 180 B61-bommen. Dit zijn zogenaamde ‘vrije valbommen’, die door vliegtuigen afgeworpen moeten worden. Piloten van de gastlanden worden hiervoor getraind. In Nederland is een F16-squadron op de Vliegbasis Volkel in Noord-Brabant belast met deze kernwapentaak.
In 2001 werd het aantal Amerikaanse kernwapens in Europa nog geschat op 480. Sindsdien zijn de B61-bommen verwijderd van de vliegbases Araxos (Griekenland, 2001), Ramstein (Duitsland, 2005) en Lakenheath (Verenigd Koninkrijk, 2006). Daarnaast werd het type B61-10 uit actief gebruik genomen.
De kernwapens zelf blijven tot het moment van gebruik Amerikaans bezit. Het zijn ook de Verenigde Staten die het besluit tot inzet van kernwapens nemen. Wanneer dit het geval is, bepaalt de NAVO-commandant in Europa, de Strategic Allied Commander Europe (SACEUR), welke kernwapens gebruikt gaan worden. Hij geeft vervolgens een zogenaamd ‘release order’ aan de Amerikaanse eenheid die de kernwapens bewaken. Deze eenheid draagt de kernwapens over aan de piloten die ze moeten vliegen en afgooien. In voorkomend geval wordt de feitelijke beschikkingsmacht over de kernwapens dus overgedragen aan Nederlandse piloten. Een praktijk die op gespannen voet staat met het Nonproliferatieverdrag (NPV), dat de overdracht van kernwapens aan niet-kernwapenstaten verbiedt.
De nieuwe Amerikaanse plannen gaan nog veel verder dan het moderniseren van de kernbommen voor de F-16’s in Nederland, België, Duitsland, Italië en Turkije. De trend is om de kernbommen kleiner te maken en om meer kernwapens in Europa te gaan plaatsen.
Karabulut: “De situatie begint daarmee te lijken op de periode van de Koude Oorlog aan het einde van de jaren ’70, toen er ook grote plannen waren met nieuwe kernwapens in Europa. Maar op een tweede Koude Oorlog zitten we niet te wachten.”
De drie partijen willen niet alleen voorkomen dat de kerntaak van de F-16 gemoderniseerd wordt, maar ook de gelegenheid benutten om de bommen uit Volkel voorgoed naar Amerika terug te sturen.
Karabulut: “Nederland moet zich tegen deze plannen verzetten. Als de B-61-11 bommen naar Amerika gaan voor een opknapbeurt, hoeven ze ook niet meer terug te komen, ook niet als B-61-12. Dat besluit wordt een stimulans voor de ontwapening in Europa en het bevorderen van de veiligheid van de burgers in heel Europa. Van Hoek van Holland tot ver achter de Oeral.”
Bron: Vredessite
Rob Vellekoop, 25 februari 2018
