Op zondagmiddag 4 maart wordt in Culemborg het nationaal congres over het onvoorwaardelijke basisinkomen georganiseerd. Een aantal deskundigen waaronder Jan Rotmans en Reinier Castelein, geven tekst en uitleg bij hun visie op het basisinkomen. Sinds de vorige gemeenteraadsverkiezingen van vier jaar geleden is er veel veranderd: bijna iedereen weet nu wat een basisinkomen is.
Toen vier jaar geleden in een aantal plaatsen de BasisInkomenPartij meedeed aan de gemeenteraadsverkiezingen moesten ze een groot obstakel overwinnen: bijna niemand wist wat een basisinkomen is. Ondertussen zijn dit jaar met de zegen van PvdA-staatssecretaris Klijnsma in een aantal plaatsen lokale beperkte experimenten met een soort basisinkomen gestart.
Het basisinkomen is meer bekend geworden en geniet onder bepaalde groepen mensen veel populariteit. Toch is het doel nog steeds niet bereikt, namelijk om het basisinkomen in te voeren. En dan natuurlijk niet in de vorm van een experiment, maar op dezelfde manier zoals in 1948 de AOW is ingevoerd: zonder overbodige testen vooraf.
De organisatie licht het basisinkomen als volgt toe.
Een onvoorwaardelijk basisinkomen is een vast (maandelijks) bedrag dat zonder enige voorwaarde door de overheid wordt uitgekeerd aan alle burgers/inwoners. Het basisinkomen garandeert een minimum aan levensonderhoud en maakt het mogelijk om deel te kunnen nemen aan de samenleving (sociale participatie). Het basisinkomen is hoog genoeg om zonder luxe van te leven. Het basisinkomen is onvoorwaardelijk en dat houdt in dat er geen tegenprestatie tegenover staat. Ook wordt niet gekeken naar overige bronnen van inkomen uit werk of vermogen.
Een basisinkomen maakt in principe alle sociale toelagen overbodig, zoals kinderopvangtoeslag, huursubsidie, studiebeurs en vervangt de kinderbijslag en de AOW. Hierdoor wordt het onnodig rondpompen van geld en de daarbij behorende bureaucratie stopgezet. Naast een basisinkomen is het mogelijk om geld bij te verdienen. De kosten voor sociale zekerheid die werkgevers betalen voor hun werknemers kan worden afgeschaft waardoor arbeid goedkoper wordt. Ook discussies over minimumloon hoeven niet meer te worden gevoerd.
Door het dalen van de loonkosten voor werkgevers dalen ook de productiekosten van binnenlandse goederen en diensten waardoor een concurrentievoordeel ontstaat ten opzichte van in te voeren goederen en diensten.
Doel
Het doel van een basisinkomen is bestaanszekerheid te garanderen waardoor niemand meer onder de armoedegrens hoeft te leven.
Financiering
Argumenten tegen de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen is altijd de vermeende onbetaalbaarheid ervan. Echter de voordelen, vooral op langere termijn, zijn te behalen op verschillende gebieden. Naast de toename van de vrijheid van het individu, waardoor het geluksgevoel stijgt en daardoor de kosten voor gezondheidszorg dalen, zal ook de overheidsbemoeienis afnemen waardoor de omvang van de overheid kan worden verkleind. Beide zullen leiden tot kostendaling. Onderzoek moet laten zien dat deze besparingen de financiering mogelijk maken. De Vereniging Basisinkomen heeft een financieringstool ontwikkeld waarbij iedereen kan experimenteren met hoe financiering mogelijk is.
Armoede
Het aantal mensen in Nederland dat maandelijks te weinig geld overhoudt om van te leven neemt steeds meer toe. Ook langdurige armoede neemt steeds grotere vormen aan. Van armoede is sprake als het inkomen niet voldoende is om een consumptieniveau te realiseren dat in Nederland als minimaal noodzakelijk wordt gezien. Voor een groot deel van hen is dit al jaren onveranderd.
Van de ruim 7 miljoen Nederlandse huishoudens moest 8,8 procent (626.000 huishoudens) rondkomen van een inkomen onder de armoedegrens. Van deze groep vormt 25 procent, de eenoudergezinnen met minderjarige kinderen, het grootste risico op armoede.
Arbeidsmarkt
Door verregaande robotisering vervallen steeds sneller, steeds meer banen. De signalen voor een toekomstig tekort aan arbeidsplaatsen worden steeds duidelijker en moeten serieus genomen worden. Tot nu toe is voor het overgrote deel van de bevolking arbeid de belangrijkste bron van inkomen. Dit betekent: geen werk is geen inkomen. Het basisinkomen is een oplossing om dit probleem te ondervangen.
Het overgrote deel van overheidsinstellingen als DUO (studiefinanciering), de belastingdienst, het UWV kan op grote schaal inkrimpen doordat bestaanszekerheid via het basisinkomen wordt geregeld. De kosten voor deze instellingen worden nu opgebracht door de belastingbetaler. Door te hervormen en een andere verdeelsleutel te hanteren kunnen ook deze kosten worden toegewend aan een basisinkomen.
Onderzoek
Op veel plekken in de hele wereld wordt gesproken over een basisinkomen en zijn diverse proeven uitgevoerd met als doel de haalbaarheid te toetsen en de gevolgen van de veranderingen in kaart te brengen. De eerste resultaten van proeven laten zien dat er vooral grote gezondheidswinst te behalen is. Doordat de regel- en controledruk wordt verminderd neemt de stress af en wordt de keuzevrijheid van mensen vergroot, waardoor ze zich gelukkiger voelen. Hierdoor kunnen de alsmaar stijgende ziektekosten worden beteugeld en in de toekomst wellicht omlaag gaan. Een gezondere en gelukkigere bevolking maakt het leven een heel stuk aangenamer.
Hoogte
De hoogte van het maandelijks uit te keren bedrag is afhankelijk van het prijspijl en de levensstandaard en zal nog nader moeten worden vastgesteld. De organisatoren denken aan: € 650 voor 18+ | € 300 voor 18- | € 600 per huishouden. (Er zijn anderen waaronder ondergetekende die vinden dat een hoger bedrag reëler is, omdat anders de woonlasten zelfs nog niet gedekt zijn met een te laag basisinkomen)
Sociale zekerheid gegarandeerd
Voor iedereen dezelfde zekerheden en mogelijkheden. Een basisinkomen als zekerheid en daarna alle ruimte om te werken en te ondernemen. Geen overheid die zich meer bemoeit met de inrichting van je leven. Ook geen overheid meer die zegt dat je iets niet kunt.
Nationale congres over een onvoorwaardelijk basisinkomen
Zondag 4 maart 2018
van 13.30 – 17.30 uur
In UniePlaza* te Culemborg
Rob Vellekoop, 26 februari 2018
