Om 1 uur (NL tijd) in de nacht van vrijdag 6 op zaterdag 7 april heeft een grote groep aanhangers van ex-president Lula zijn arrestatie voorkomen. Door zijn veroordeling wegens corruptie zal de populaire linkse presidentskandidaat niet zijn verkiezingscampagne kunnen voortzetten. Dit lijkt te passen in een aanstaande militaire coup, maar dan een heimelijke die ‘democratisch’ blijft. De vraag is of de Brazilianen weer in opstand komen zoals in 2013. Een reconstructie.
#OcupaSaoBernardo Policia determina não prender Lula Hoje! Se curvaram perante o Povo , mas não vamos nos enfraquecer. Lula está em nosso braços onde é seu lugar!!! #Lula2018.#LulaLivre #LulaValeALuta #LulaInocente #LulaPeloSul #LulaPeloBrasil #PovoUnido #Democracia #MST #Lula pic.twitter.com/VbDeFpjrXo
— Apenas Fats (@ApenasFats) 6 april 2018
De voormalige Braziliaanse president Luiz Inacio Lula da Silva kan worden vastgezet nu hij tot meer dan 12 jaar gevangenisstraf is veroordeeld in de corruptie zaak “Lava Jato” (“Carwash”). Lula wordt ook veroordeeld voor de zaak “Tripúx de Guarujá”. Justitie verklaart hem schuldig voor het begunstigen van de staatsoliemaatschappij Petrobras in ruil voor het renoveren van zijn luxe appartement met drie verdiepingen in Guarujá, aan de kust van Sao Paulo, door bouwbedrijf OAS.
Er zijn in totaal zeven rechtszaken tegen Lula. Hij gaat in beroep, maar verliest ook deze beroepszaken.
Op 5 april vaardigt Rechter Sergio Moro het arrestatiebevel uit en stelt 6 april in als de deadline voor Lula om zich over te geven aan de politie. Dat weigert Lula en een grote mensenmassa verhindert zijn aanhouding door de politie.
Maar er is meer aan de hand, volgens journalist Glenn Greenwald, die al meer dan 10 jaar in Brazilië woont. Hij zegt dat de militairen de rechtspraak beïnvloeden. De afgelopen jaren zijn er aanwijzingen dat de militaire dictatuur weer wordt hersteld. Presidentskandidaat Bolsonaro heeft flinke steun en vertegenwoordigt de militairen.
Daarnaast heeft president Temer recent gesuggereerd dat de militaire staatsgreep van 1964 geen echte staatsgreep was. (Temer is in 2016 geïnstalleerd toen de democratisch gekozen president Dilma Rousseff is afgezet)
Twee maanden geleden wordt op bevel van Temer Rio de Janeiro bezet door militairen om de veiligheid te garanderen tegen de misdaad. Dit is de eerste keer sinds het einde van de dictatuur in 1985 dat militairen een belangrijke stad bezetten.
Op 4 april komt er een nieuwe dimensie bij als het Hooggerechtshof moet beslissen in het hoger beroep van Lula. De week er aan voorafgaand hebben verschillende militaire leiders volgens Greenwald in het openbaar gedreigd met een militaire staatsgreep als Lula door het Hof zou worden vrijgelaten. Hun intimidatie is rechtstreeks gericht aan de rechter die een doorslaggevende stem heeft.
Zo zijn er drie serieuze aanvallen op de democratie in maart/april.
– De moord op gemeenteraaadslid Marielle Franco in Rio de Janeiro midden op straat, zij was een activiste in de vrouwenbeweging en in de favela’s. Ze had een studie gemaakt van de vorige militaire bezetting.
– De beschieting van Lulas caravanbus.
– Tot slot de bedreigingen door de militaire leiding van de rechterlijke macht.
pic.twitter.com/8khVkhvnAm#OcupaSãoBernardo por #LulaLivre#Lula2018 https://t.co/fFT6ahrNdL
— Betho com TH (@Sangue_Latino) 7 april 2018
Voormalig president Lula is immens populair bij veel Brazilianen. In zijn twee periodes als president heeft hij miljoenen uit de armoede gehaald en het land verwijderd van de Honger kaart van de Verenigde Naties. Daarnaast boekte hij vooruitgang in huisvesting en onderwijs.
Het is de vraag of de Brazilianen de opsluiting van Lula zullen accepteren. Er is niet zo veel voor nodig voor de Brazilianen om in opstand te komen. Kijk naar 2013.
In juni 2013 wordt Brazilië verlamd door een enorme opstand, met als aanleiding de verhoogde openbaar vervoerstarieven. Uiteindelijk richt de woede van de mensen zich op de wreedheden van de politie. Enorme mensenmassa’s gaan de straten op. Op 20 juni nemen demonstranten bezit van de straat in 100 steden, hierbij worden overheidsbezittingen aangevallen, maar ook bedrijven en media. De protesten worden met veel politiegeweld neergeslagen, maar gaan toch onverminderd door.
De woede en onvrede die dan naar buiten komt is slechts wat stoom. De Braziliaanse samenleving is een kruitvat. In eerste instantie hebben enkele duizenden de arrestatie van Lula tijdelijk voorkomen. Ook in andere Latijns-Amerikaanse landen wordt gedemonstreerd voor Lula. De kans is groot dat veel Brazilianen het er niet bij zullen laten en zich fel zullen verzetten tegen de gang van zaken.
Rob Vellekoop, 7 april 2018
