Op 8 september 2018 gaat het Nederlandse bedrijf The Ocean Cleanup beginnen met de grootste plastic schoonmaak operatie die ooit op de oceanen heeft plaatsgevonden. Zij hebben een ingenieus plan uitgedacht om dit op zo’n eenvoudige maar meest effectieve manier te kunnen doen. Na een aantal jaren van testen gaan zij van start. Op welke manier gaan zij te werk?
Er zijn een aantal concentraties van plastic soep waar enorme hoeveelheden plastic geconcentreerd zijn. Een daarvan is die van de Stille Oceaan. Op deze plek gaat Ocean Cleanup ’s werelds eerste schoonmaakactie beginnen van de plastic soep.
Het principe achter de schoonmaakoperatie is eenvoudig. Met behulp van een 600 meter lange drijver met daaronder een 3 meter diepe rok die verticaal in het water hangt vormt het systeem een soort drijvende kunstmatige kustlijn. De drijver biedt stevigheid aan het systeem en voorkomt dat het plastic eroverheen drijft. De rok houdt de kleinere stukken tegen die eronder door drijven. Tegelijkertijd creëert de rok een onder waartse stroming waardoor het zeeleven er veilig onder door kan stromen zonder in het plastic gevangen te worden.
Het systeem maakt gebruik van drie natuurlijke oceaankrachten: wind, golven en stroming. Zowel het plastic als het systeem worden gestuurd door de stroming. Echter, wind en golven stuwen slechts het systeem voort, terwijl het plastic er meestal onder ligt, zodat het systeem sneller beweegt dan het plastic. Hierdoor kan het plastic worden gevangen.
In het midden van het systeem steekt de rok dieper in het water dan aan de randen. Doordat de stroming druk uitoefent op de rok krijgt deze de vorm van een U en daardoor concentreert het plastic zich in het centrum van de U.
De rok vormt een soort dreg en deze functioneert ook als stabilisator, waardoor het systeem zich heroriënteert als de wind van richting verandert. Aangezien zowel het systeem als het plastic vrij rond drijft gaat het systeem naar de plekken met de grootste concentratie plastic.
De drijver is uitgerust met lichten op zonne-energie, anti-botssystemen, camera’s en satelietantennes. Voortdurend geeft het systeem zijn positie door en verzamelt data van de prestaties.
Periodiek komt er een vrachtschip dat de plastic opvist, als een vuilniswagen op zee. Het plastic wordt dan aan land gebracht, gerecycled en verwerkt tot duurzame producten.
Het systeem waarmee The Ocean Cleanup deze zomer start is de eerste van een vloot van zestig systemen. Nadat deze eenmaal zijn ingeschakeld is de verwachting dat deze vloot iedere vijf jaar vijftig procent van de Great Pacific Garbage Patch opruimt.
Het blijkt dat de Great Pacific Garbage Patch uit 1,8 triljoen stuks plastic met een gewicht van 80.000 ton bestaat. Zo’n 92 procent bestaat uit grotere delen die in de komende tientallen jaren uiteenvallen in microscopisch grote stukjes. Deze drijvende afvalhoop is 1,6 miljoen vierkante kilometer groot (dat is drie keer Frankrijk).
Oceaan stromen concentreren plastic in vijf gebieden in de wereld: de subtropische wervelwinden, bekend als ‘s werelds “ocean garbage patches”. Eenmaal in deze afvalgebieden gaat het plastic niet meer vanzelf weg. Het is de uitdaging deze gigantische afvalgebieden over miljoenen vierkante kilometers van plastic schoon te maken. Om deze gebieden met schepen en netten schoon te maken zou tienduizend jaar en miljarden euro’s kosten.
Rob Vellekoop, 25 juli 2018
