Een groep mensenrechtenorganisaties wint de slag tegen massa surveillance. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft beslist dat het Verenigd Koninkrijk met het in bulk verzamelen van data het recht op privacy en vrijheid van meningsuiting schendt. Deze uitspraak kan ook verregaande consequenties hebben voor de Nederlandse sleepnetwet (WIVD), die toestaat dat data van de Nederlandse bevolking door inlichtingendiensten ongericht wordt binnengehengeld.
De zaak is aanhangig gemaakt bij het Hof door Amnesty International, Liberty, Privacy International en 11 andere groepen voor mensenrechten en van journalisten, naast twee prive personen uit Europa, Afrika, Azie en het Amerikaanse continent. Dit naar aanleiding van de onthullingen hierover door de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden, die zich schuilhoudt in Rusland, in 2013.
De rechters vinden dat Groot-Brittannië met de massa onderschepping van data het recht op privacy van artikel 8 van de Europese Conventie van Mensen Rechten en op vrije meningsuiting van artikel 10 schendt. Deze onderschepping is een ernstige inbreuk omdat het onwettig is. De Engelse regering is niet bevoegd omdat dit strijdig is met een democratische maatschappij.
Het rechterlijke oordeel is nog niet definitief omdat het nog kan worden doorverwezen naar het Hooggerechtshof van het Europese Hof van de Rechten van de Mens. Er is nog wat ruimte voor verbetering, omdat het nog niet ver genoeg gaat in de veroordeling van massa surveillance. Het staat namelijk regeringen toe binnen een brede marge van goedkeuring te beslissen of deze data met andere diensten gedeeld wordt.
De zaak komt op gang in 2013 nadat Edward Snowden onthult dat het Engelse GCHQ in het geheim binnen het Tempora programma data onderschept, verwerkt en opslaat van de privé communicatie van miljoenen burgers. Zelfs als blijkt dat deze mensen van geen enkel belang zijn voor de inlichtingendienst.
Snowden onthult ook dat de regering toegang heeft tot communicatie en data, verzameld door de Amerikaanse National Security Agency en inlichtingendiensten van andere landen. Dit vindt allemaal plaats zonder toestemming van het publiek of zonder dat het hen bekend is en zonder wettelijke basis of de juiste beveiliging.
De verzamelde informatie kan gaan over de meest intieme zaken uit het privé leven, waar ze heen gaan, met wie zij contact hebben, welke internet sites ze bezoeken en wanneer.
Nederlandse sleepnetwet
In Nederland mogen inlichtingendiensten ongericht zoeken (data binnenslepen) vanwege een gevaar dat dreigt. Hierbij is vooraf toestemming nodig, dat achteraf door een toezichthouder wordt gecontroleerd. Het voornaamste bezwaar tegen deze wet is dat op grote schaal ongericht informatie over onschuldige burgers bij de diensten terechtkomt. Deze wet lijkt ook voor het Europese Hof niet door de beugel te kunnen, misschien dat via dit Hof ook de Nederlandse wetgever gecorrigeerd kan worden.
Mensenrechtenorganisaties bewijzen dat verzet niet alleen nationaal maar ook internationaal gevoerd moet worden. Nationale regeringen zijn doorgeschoten in hun zucht naar ‘veiligheid’ en worden nu hopelijk gecorrigeerd door Europese rechters.
Bron: persbericht van Privacy International
Rob Vellekoop, 14 september 2018
Be the first to comment