Peter Blok is 13 jaar geleden vertrokken uit Nederland om te gaan experimenteren met een andere manier van leven. Ondertussen is hij een aantal experimenten verder en veel ervaring rijker. Hij woont op het Franse platteland, waar zelfs Parijzenaars als buitenlanders gezien worden. Hij heeft nog een lange weg te gaan, want de regio is volledig afhankelijk van subsidie en het inwonersaantal loopt nog steeds terug, maar in januari 2019 komt hij met het bedrijf OikosLibre.
In 2016 lanceert Blok het idee een beweging op te zetten die zich richt op mensen die op een andere manier willen leven en een eerste stap willen zetten op weg naar een wereld die meer in balans is.
Hij noemt de beweging OikosLibre. De naam ‘OikosLibre’ staat voor een vrij leven dat je deelt met prettige mensen, zonder dat dit ten koste gaat van iets of iemand.
De beweging wil mensen uitdagen om op ontdekkingsreis te gaan. We moeten weer gaan denken in termen van kwaliteit in plaats van kwantiteit. Iets doen aan de oorzaak en niet reageren op een gevolg. Het is voor iedereen een persoonlijk pad om zichzelf los te maken van alles dat je weerhoudt om vrij te zijn.
Op grote schaal
Een haalbaarder idee is om de oplossing in een grotere schaal te zoeken. In Europa wil hij een aantal regio’s vinden van ongeveer 60 km². Dit is de maat van San Marino, een landje in het noorden van Italië. San Marino bestaat al honderden jaren, heeft geen staatsschuld, werkeloosheid of andere problemen. Door een regio niet te groot, maar ook niet te klein te maken, ontstaat een gebied dat een eigen koers kan varen. Het is verder belangrijk dat deze Eco-regio geografisch gezien een beetje los staat van de omgeving.
De grotere schaal zit hem vooral in het vermijden van een te kleine schaal. Het vermijden van ‘Penny wise, pound foulish’. Als je als klein dorpje volledig afhankelijk bent van de grotere maatschappij waarin je leeft, dan is er niet echt een oplossing. Autonomie, maar ook cultuur en esthetiek zijn voor Peter belangrijk en daarvoor heb je een zekere maat nodig.
Het is te vergelijken met het de oversteek van een oceaan op zoek naar nieuw land. Als je met een groot aantal kleine bootjes gaat kun je weinig vracht meenemen en moet je bij aankomst alles van de grond af aan opbouwen. Op een groter schip kun je ook makkelijker een meer diverse groep van pioniers meenemen. De meerderheid van de mensen zal de tocht met een klein bootje niet overzien.
De bouw van een grotere boot vraagt wel veel meer tijd. Het is in ieder geval belangrijk om te gaan experimenteren en te beginnen met de eerste stappen. De maat is bij experimenten eigenlijk helemaal niet belangrijk. We moeten leren van elkaars oplossingen en er is uiteindelijk niet één beste model. Diversiteit is een belangrijk onderdeel van een duurzame samenleving.
Tera is een groep een eindje naar het zuiden die de ambitie hebben om iets met een behoorlijke schaal neer te zetten.
Eco-regio
In 2016 was hij een ‘eco-regio’ aan het starten in Argentat, Frankrijk.
Na een langzaam proces van mensen leren kennen en vertrouwen winnen is hij nu toe aan de volgende stap. Het voornaamste doel nu is om te kijken wie hier lokaal het plan kunnen dragen. Daarbij denkt hij vooral aan lokale ondernemers. HIj heeft een soort masterplan gemaakt voor de regio.
Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de langzaamverkeer routes. In totaal wil hij 175km B-weg aanwijzen als 40km ontsluiting. Kleinschaliger, lichter en zonder de herrie van benzine motoren. Verder zijn hier kansen voor fietstoerisme.
Fietsen op het Franse platteland is nu levensgevaarlijk. Je deelt de weg met 80 km verkeer en ook met vrachtwagens. Verder zijn hier de nodige heuvels en in praktijk wordt er dan ook nauwelijks gefietst. Elektrische fietsen zijn een oplossing om een heuvel op te komen. Het grootste gedeelte van het traject kun je verder op eigen kracht fietsen. Na verloop van tijd hoopt hij dat de perslucht fiets van MDI verkrijgbaar is. Een perslucht motor is niet afhankelijk van accu’s en is makkelijk te onderhouden.
Naast zijn kantoortje is een literair café geopend. Dit heeft een versnelling gegeven aan de vorming van een netwerk van ‘andersdenkenden’.
Binnenkort maakt hij weer een afspraak met de burgemeester om de laatste stand van zaken te laten zien. Twee keer eerder heeft hij overleg gehad met hem om zijn plannen te introduceren. De burgemeester is positief, maar in de praktijk is hij alleen maar brandjes aan het blussen. Peter speelt open kaart en start de plannen parallel aan het huidige systeem op. Wachten tot de politiek zo ver is gaat te lang duren.
Over twee jaar wil hij een coöperatie oprichten die de spil wordt van de alternatieve beweging. Een belangrijk onderdeel is een investeringsmaatschappij waarvan de aandelenwaarde gekoppeld is aan een lokale munteenheid. Binnen deze coöperatie moet een volwaardig alternatief voor de ‘supermarkt’ komen. Een plek waar je alles wat je nodig hebt kunt kopen en dan direct bij de producent.
Door korte lijnen kunnen ze dan bio- en lokale groenten aanbieden die goedkoper zijn dan de ‘behandelde’ en niet-lokale groenten uit de supermarkt. de coöperatie wordt de motor voor de financiering en toekomstige klanten kunnen aandelen kopen in het gebouw. Met deze aandelen kan dan van alles gekocht worden en daardoor worden de producenten (die vaak geen cent te makken hebben) ook aandeelhouder en kunnen zij met hun aandelen weer bij anderen kopen.
Eco-toerisme
In de opstartfase gaat de aandacht vooral naar de creatie van een aantrekkelijke omgeving voor ecologisch toerisme. Met ecotoerisme kan een lokale economie gestart worden. Dit heeft voordelen voor de lokale bevolking en op het moment dat er meer te doen is in een regio ontstaat er een vraag naar extra handen. Op dit moment is er rond Argentat van een lokale economie nauwelijks sprake. Voor nieuwkomers is het daarom erg lastig om hier een inkomen te verdienen. Om een lokale economie op te starten denkt hij in eerste instantie aan de bouw van kleine ecologische vakantiehuisjes, gemaakt van stro, hout en klei. De bouw en het beheer van deze huisjes creëert werkgelegenheid.
Het is belangrijk om het geïnvesteerde geld zo lang mogelijk binnen de regio te houden. In het ouderwetse model wordt er van geld dat de regio binnenkomt bijvoorbeeld een Chinees product gekocht. De enige die daar iets aan heeft is de winkeleigenaar en met deze aankoop blijft er maar een héél klein gedeelte van het oorspronkelijke geld binnen de regio. Vervolgens is het Chinese product na een jaar en één dag kapot en het resultaat is dat het geld is verdampt.
Bij het kopen van eten buiten de regio verdampt het geld nog veel sneller. Eenmaal opgegeten is de waarde binnen de regio verdwenen. In het model dat hij voorstelt wordt al het geld binnen de regio uitgegeven. Alle materialen voor de vakantiehuisjes komen uit de regio. De bouwers kopen producten uit de regio en de winkeliers die deze producten aanbieden doen hetzelfde. Als het binnengekomen geld een aantal keer van eigenaar gewisseld is zal door belasting de waarde aanzienlijk verminderd zijn. Deze ontrokken waarde komt bijvoorbeeld weer terug in de vorm van salarissen voor ambtenaren en onderhoud aan wegen.
Om een bloeiende lokale economie mogelijk te maken moet de regio groot genoeg zijn. Verder is het maken en onderhouden van kwaliteitsproducten een belangrijke poot van een lokale economie. Dingen die te snel stuk gaan zorgen voor lekken in de boot. Laatst kwam hij een Italiaan tegen die zelf schoenen met de hand maakte. Hij heeft een behoorlijk aantal klanten nodig, omdat zijn schoenen erg lang meegaan. Een schoenmaker heeft zeker 1.000 klanten nodig voor een minimaal inkomen.
Dromers
Twee jaar geleden plaatste Peter een oproep voor dromers.
Mensen met dromen die een plek zoeken om deze dromen te realiseren. Werken aan een alternatief voor onze westerse samenleving is enorm belangrijk. Vooral omdat iedere dag duidelijker wordt dat het Westen op een ijsberg gelopen is. De scheur onder de waterlijn wordt gevormd door rente, winstbejag en korte termijn denken. Om een nieuwe wereld vorm te geven zijn visionairs nodig. Mensen met een visie en doorzettingsvermogen. Ze zijn vooral op zoek naar mensen die zelf een stro-klei huis willen bouwen of dit willen laten doen.
Er heeft toen niemand op zijn oproep gereageerd. Er zijn wel een handvol geïnteresseerden. Misschien is ‘dromers’ bij nader inzien niet het goede woord, hij zoekt meer ‘harde werkers, met visie en doorzettingsvermogen.’
Er is ook een heel stuk marketing en strategie nodig. Hij wil absoluut niet op een grootschalige toer, maar hij moet een heel specifieke doelgroep zien te bereiken. Peter zoekt vooral mensen die eigenaar willen worden van een huisje in de regio voor de verhuur.
Bedrijf
Eind 2018 is hij zover dat de ontwerpen voor 3 van zijn huizen af zijn en in maart 2019 gaat het eerste huis gebouwd worden. In januari wordt OikosLibre als bedrijf opgericht en gaat hij beginnen met het leveren van lokaal en duurzaam gezaagd hout.
Hij heeft een hangar gehuurd en hier is hij bezig met de voorbereidingen voor Atelier Plan-D. Het gaat starten als een winkel met alle ingrediënten voor een ecologische levensstijl. Peter heeft een aantal huizen ontworpen en hij loopt er nu tegen aan dat de materialen om deze huizen te bouwen lastig of helemaal niet beschikbaar zijn. Het hout bijvoorbeeld wil hij zelf direct gaan leveren, zonder tussenhandel.
OikosLibre moet de bouwmaterialen gaan leveren voor ecologische en duurzame huizen: lokaal hout, huizen als bouwpakket, strobalen en kleimix klaar voor gebruik. Dit is een eerste start van een lokale economie. Hij is een plan aan het uitwerken voor de regio rond Argentat. Dit plan heeft als doel een volledig duurzame mini-maatschappij te ontwerpen.
Hij hoopt in 2020 een boek af te hebben waarin hij alle aspecten van werkelijke duurzaamheid beschrijft en met een concreet voorstel komt. Tegen die tijd wil hij op grotere schaal aandacht vragen voor zijn ideeën. Hij verwacht dat er maar heel weinig mensen de kracht en moed hebben om een eigen koers te gaan varen. Deze mensen wil hij met zijn boek bereiken. De ‘oplossing’ zit hem vooral in eerst lokaal je zaken op orde hebben en vooralsnog op geen enkele manier bezig te zijn op de schaal van een land, laat staan Europa.
Rob Vellekoop, 22 november 2018
Geef als eerste een reactie