D66 kiest voor #dwangarbeid in 2019

In het jaar waarop de International Labour Organisation zijn 100e verjaardag viert komt het kamerlid Raemakers (D66) met het voorstel om dwangarbeid (“tegenprestaties”) verplicht te stellen voor alle gemeenten. De VVD-staatssecretaris heeft al aangegeven dit voorstel te volgen. Uitgerekend deze week is het SCP met een vernietigend rapport gekomen over de resultaten van de Participatiewet.

Participatiewet & tegenprestatie

Vanaf 1 januari 2015 is de Participatiewet van kracht. Deze wet vervangt de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een groot deel van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong).

Gemeenten mogen bijstandsgerechtigden vragen een tegenprestatie te leveren. Sinds 1 januari 2015 moeten gemeenten in een verordening vastleggen wat voor soort tegenprestatie. Duidelijk moet zijn wat de inhoud, omvang en duur is van de tegenprestatie. Wanneer bijstandsgerechtigden niet meewerken, kan de gemeente de uitkering zelfs korten.

De wetgever beschouwt de tegenprestatie als een “onbetaalde maatschappelijk nuttige activiteit van beperkte duur en omvang”. Dit lijkt een definitie bedoeld om te voorkomen dat het op dwangarbeid lijkt.

International Labour Organisation

“…verbiedt alle vormen van gedwongen of verplichte arbeid, die wordt gedefinieerd als al het werk of diensten vereist van een persoon onder bedreiging van enige straf en waarvoor deze persoon zich niet vrijwillig heeft aangemeld.” Nederland heeft zich sinds 1933 gebonden aan deze internationale regels.
Het zal niemand verbazen dat de tegenprestatie strikt genomen strijdig is met de ook door Nederland getekende regels voor arbeid.

Tsjechië

Ook het Constitutionele Hof in Tsjechië is van mening dat de tegenprestatie niet kan. Het Constitutionele Hof heeft in 2013 korte metten gemaakt met een wet die, net als in Nederland, in de Tsjechische Republiek verplichte tewerkstelling voor werklozen invoerde. De wet bepaalde dat werklozen een straf opgelegd kregen, in de vorm van inhouding van hun uitkering, als ze gedwongen arbeid weigerden.

De rechters van het Hof zijn namelijk van mening zijn dat de overheid werklozen behandelt alsof het mensen zijn in een werkkamp. ‘Mensen moesten (onder de nieuwe wet) werken zonder daarvoor betaald te krijgen, waarbij ze vaak dezelfde kleur hesjes moesten dragen als mensen die tot taakstraffen waren veroordeeld. Dat is een inbreuk op hun waardigheid. Volgens de rechters is dat onvoorstelbaar, vooral omdat deze mensen vaak jarenlang of zelfs tientallen jaren hebben gewerkt. Bovendien werden de werkzaamheden door de autoriteiten naar eigen goeddunken gekozen.’ (lees verder)

Rapport SCP

Uit de Eindevaluatie van de Participatiewet van het Sociaal en Cultureel Planbureau van november 2019 blijkt dat de tegenprestatie helemaal niet zo’n positief effect heeft. Dus waarom zou je dan doorgaan met de tegenprestatie en deze tevens nog eens extra gaan afdwingen zoals het D66 kamerlid dat graag wil?

” Uit onderzoek onder gemeenten komt niet naar voren dat het opleggen van verplichtingen en sancties activerend werkt in de zin van meer uitstroom uit een bijstandsuitkering.”, schrijft het SCP rapport.

“Volgens het klantonderzoek heeft ruim een derde van de doelgroep van de Participatiewet die voorheen ook in aanmerking zouden komen voor een bijstandsuitkering in de afgelopen twee jaar een tegenprestatie verricht. Het merendeel (65%) is van mening dat het de kans op werk niet heeft vergroot, terwijl 17% hier wel positief over is”

Echter zo vervolgt het SCP: “In het algemeen oordeelt de bevolking tegenwoordig wel strenger over de verplichtingen van uitkeringsontvangers dan een aantal decennia geleden.” Gelukkig maar, denkt ook D66 dan kunnen we gewoon met de tegenprestatie doorgaan en er nog een schepje bovenop gooien.

Verplichte tegenprestatie

Aangemoedigd door Raemakers wil Staatssecretaris Van Ark (VVD) nu voor alle gemeenten de tegenprestatie verplicht gaan stellen. Ze vindt namelijk dat er door gemeenten te verschillend wordt omgegaan met de eis van de tegenprestatie. Deze harteloze politici zien mensen enkel als economische verdienobjecten. Aan uitkeringsgerechtigden verdien je niets, dus moet je er als overheid op de een of andere manier nog geld uit proberen te persen.

Je mag ondertussen als algemeen bekend veronderstellen dat veel uitkeringsgerechtigden tijdelijk tewerkgesteld worden bij bedrijven die hen een periode werk laten doen van normaal betaalde banen. Zie daar het stiekeme verdienmodel van de tegenprestatie.

Alexsander Hesse schreef er een verdrietig stukje over, lees hier.

Rob Vellekoop, 21 november 2019