Een aantal jaar geleden signaleerde De Lange Mars al dat ons drinkwater met allerlei stoffen is vervuild en dat sanering van het buizensysteem noodzakelijk is, maar miljarden kost. De geschiedenis herhaalt zich en opnieuw staat het drinkwater in het middelpunt van de belangstelling. Daarom nogmaals ons artikel van toen.
Ons kraanwater
Ons kraanwater stroomt door 35.000 kilometer verouderde asbestleidingen, dit ondanks het verbod op het gebruik van asbest sinds 1993 omdat dit onder andere kankerverwekkend is. Om deze leidingen te vervangen is meer dan 200 miljard euro nodig. De drinkwaterbedrijven zwijgen hierover, ondertussen stroomt het water ongestoord uit de kraan.
“In Nederland komt er schoon en lekker drinkwater uit de kraan. Dat hebben we te danken aan drinkwaterbedrijven. Zij maken het water schoon en betrouwbaar. Dat gebeurt in een aantal stappen.”
Dat is de cynische slogan van de drinkwaterleidingbedrijven.
Per jaar produceren leidingwaterbedrijven er maar liefst 1.200 miljoen kubieke meter drinkwater. Om al dit drinkwater te transporteren ligt er in Nederland 120.000 kilometer aan waterleiding. Per volwassene gebruiken we gemiddeld 121 liter drinkwater per dag en drinken bijna 2 liter.
Ooit waren er bijna 200 waterbedrijven in Nederland. Veel gemeenten hadden hun eigen waterleidingbedrijf. Nu zijn er nog tien grote over. Zij leveren kraanwater aan de mensen in hun regio. Bijvoorbeeld WML in Limburg, in Zuid-Holland Dunea en Vitens als grootste drinkwaterbedrijf in Friesland, Overijssel, Gelderland en Flevoland.
Leidingen
Sinds 1853 kennen we in Nederland een leidingnetwerk. Daarvoor kwam het water uit putten en bronnen. In Amsterdam is het eerste leidingnetwerk aangelegd met water afkomstig uit de duinen. De Amsterdamse bierbrouwers hadden hier baat bij, dus zij trokken de kar. In de jaren ‘20 van de vorige eeuw werd het waterleidingnetwerk uitgebreid en een halve eeuw later was bijna iedereen aangesloten.
Voor de leidingen van het kraanwater gebruiken ze verschillende materialen.
Voor de grote diameters (transport) is dat beton, gietijzer, staal, asbestcement, GRE, PVC (PolyVinylChloride) en PE (PolyEtyleen). De distributie leidingen zijn van gietijzer, staal, asbestcement, PVC ,PE, GRE en SLA-buis.
Bij vervuilde grond en op begraafplaatsen is SLA in gebruik, dat is een dure PE leiding met aluminium kern zodat de gifstoffen niet in het drinkwater kunnen komen.
De dienstleidingen, dat zijn de leidingen die aftakken van de distributieleiding in de straat naar de woning, kunnen van lood, staal, koper, PVC, PE en SLA-buis zijn.
De loden dienstleidingen zijn over het algemeen al gesaneerd, omdat lood ook gezondheidsproblemen geeft. Van 1880 tot ongeveer 1955 is alles van gietijzer, lood en koper.
Vanaf 1955 tot 1970 wordt asbestcement gebruikt en van 1970 tot heden staal, PVC, PE, en sporadisch bij vervuilde grond SLA of modulair gietijzer (gietijzer van hoge kwaliteit).
Asbest drinkwaterleidingen (ook wel asbestcement genoemd) zijn onderhevig aan slijtage en uitloging. Ook de grondsoort waarin ze liggen heeft invloed op de levensduur. De gemiddelde asbestleiding is 60 jaar oud en lekkages zijn aan de orde van de dag. Ze zijn afgeschreven en hadden al jaren geleden vervangen moeten worden.
Er hecht zich in eerste instantie een kalklaag in de buizen waardoor het slijtageproces wordt afgeremd. Echter door uitloging gaat de hechting van cement en asbest achteruit waardoor asbestvezels in het drinkwater komen. Door waterslag (plotselinge drukstoten) en het afspuien van deze oude leidingen komt ook veel asbest vrij. Er is al 120.000 nano vezels per liter drinkwater gemeten.
Alleen drinkwaterbedrijven in Vlaanderen, Zeeland en Drenthe zijn asbest aan het saneren. Er ligt nog ongeveer 35.000 kilometer asbestbuis in bedrijf. De saneringskosten komen op 250 tot 500 euro per meter, afhankelijk van de situatie. In totaal kan het zo’ n 250 miljard euro gaan kosten, vandaar dat de broodnodige sanering uitblijft.
De sanering wordt danig belemmerd doordat de andere nutsbedrijven, zoals kabelbedrijven hun kabels boven de te vervangen drinkwaterleiding hebben gelegd zodat deze onbereikbaar is geworden. Dit zorgt voor een enorme extra kostenpost.
Het beste materiaal voor waterleidingen is gietijzer of staal. Het is veel veiliger en even duur vanaf 300mm. Alleen het aanleggen is duurder vanwege het gewicht en de lengten van de buis. Het water dat bij jou uit de kraan komt heeft meestal al vele kilometers leiding gepasseerd waardoor het door tal van verschillende leidingen van diverse materialen is gegaan.
Asbest
De Wereldgezondheidsorganisatie stelde in een richtlijn voor drinkwaterkwaliteit in 1993 dat er geen overtuigende bewijslast was dat het inslikken van asbest gevaarlijk is. Ook het RIVM zegt dat alleen asbestvezels in de lucht schadelijk kunnen zijn.
Blootstelling aan asbest via de lucht kan volgens deskundigen echter wel longkanker, mesothelioom en asbestose veroorzaken. Daarom is het gebruik van asbest sinds 1993 in Nederland verboden.
Het is natuurlijk vreemd dat asbest via de lucht ingeademd een gezondheidsrisico geeft, maar via het drinkwater binnen krijgen geen gevaar zou opleveren.
Soorten van mogelijke vervuiling
- Lood en koper uit de buisleidingen van de huishoudelijke installatie kunnen ziekten veroorzaken.
- Asbestvezel van oude hoofddrinkwaterleidingen wordt als kankerverwekkend beschouwd.
- Pesticiden en fosfaten komen uit de landbouw en via afvalwater in het grondwater terecht.
- Stoffen uit miljarden geneesmiddelen van weggegooide verpakkingen en door urine en fecaliën die via het toilet in het oppervlaktewater terecht komen een ernstig probleem (cholesterolverlagers, pijnbestrijders, bètablokkers, hormonen, vrouwelijke geslachtshormonen uit de anti babypil en dergelijke)
- Bacteriën en virussen worden door het chloreren of bestralen met ultraviolet licht weliswaar gedood, maar ze blijven in het drinkwater achter. Alleen door destillatie of omgekeerde osmose kunnen we voorkomen dat we ze opdrinken.
- Oppervlakte actieve stoffen (tensiden) komen uit verf -en wasmiddelen in het water.
- Behalve chloor komt ook vaak trihalomethaan terecht in het drinkwater. Deze kunnen door het chloreren als reactieproducten ontstaan.
Opvallend is dat de drinkwaterbedrijven hun eigen product zelf controleren, met andere woorden, de slager keurt zijn eigen vlees!
Als van de vele schadelijke stoffen, die wij dagelijks opnemen, per dag maar een enkel grammetje in ons lichaam wordt afgezet, dan is dat na een jaar al meer dan 350 gram – in tien jaar meer dan 3,5 kilogram – en na 20 jaar al meer dan 7 kilo.
Enkele bronnen:
drinkwaterleidingbedrijven
België
Asbest-tot-in-de-vezels
Rob Vellekoop, 21 september 2016 en 8 februari 2020
Zit vol resten van medicatie en zware metalen?
Nou heb ik aan tegen-de-overheids-aanscheurende instanties zoals het RIVM niet zo’n hele grote boodschap maar hierin kan ik ze wel gelijk geven. Namelijk wat je via de orale weg naar binnen krijgt hoeft niet per sé slecht te zijn, maar krijg je het via de ademhaling binnen, wel.
Dat is nu eenmaal de onhebbelijkheid van asbestvezel waaraan de uiteinden ‘weerhaakjes’ zitten die in de longblaasjes een verwonding veroorzaken wat dan weer geneest en vervolgens weer verwond etc. totdat het littekenweefsel op eigen vuist gaat woekeren. De rest laat zich raden. Het maag/darm stelsel kan hier gelukkig wel mee overweg.
Maar waar ik misselijk van kan worden is het gemix van waterkwaliteiten. Zo komt bij ons het beste veluwewater uit de grond en was voor mijn tante uit Rotterdam een reden om jerrycans vol mee naar huis te nemen. Nu is de bagger van elders vermengd met dat van hier en zuipt vanaf dat moment iedereen 2e rangs gemeentepils. En waarom gaat men nog steeds 7 ltr. drinkwater misbruiken om een drol weg te spoelen of maar één plasje? Kan dat dan niet met afvalwater uit de wasmachines waar nog zeepresten inzitten die de pot ‘mooi wit’ houden?
Via elektrolyse is een grondig e schoonmaak mogelijk?
Vlak na de geboorte van christus werd de eerste asbestgroeve aangelegd door de Griekse geograaf Strabo op het eiland Evvovia. In deze groeve werd een vezelige “steen-draad” gesponnen waarmee speciaal textiel gemaakt werd dat brandbestendig was. In deze tijd is het Griekse woord “Amiantus” ontstaan wat staat voor weerstand tegen vuur, waarvan de hedendaagse term asbest is afgeleid. Enkele jaren later merkte de Romeinse natuurkundige “Plinius de Oudere” de schadelijke effecten van asbest op bij de slaven die werkten in de asbestmijnen.