Pascal Poot, de man die precies het tegenovergestelde doet van de activiteit van multinationale zaadbedrijven. Hij levert meer dan 200 variëteiten zaad van groenten die droogte kunnen weerstaan en ziektes. Poot zet de multinationals in hun hemd, dankzij het geloof in de kracht en het geheugen van planten.

Woestijngrond

Dertig jaar geleden koopt Pascal een stuk woestijngrond dat niemand wil. Het is droog en rotsachtig. De aarde is amper 35 centimeter diep tot op de rotsen. Hij woont in een Zuid-Frans dorpje met nog geen 180 inwoners, op 60 kilometer van Montpellier. De 7 hectare grond gaat hij eerst bebouwen met tomaten.

Piepjong weet hij al hoe hij moet tuinieren en verzamelt hij zijn eigen zaden. “Ik heb het zelf geleerd”, zegt hij.

Een vraag stuurt hem: “Onkruid zijn eigenlijk de groenten van de Middeleeuwen. Hoe konden deze planten, die vanzelf groeien, zo resistent worden. Waarom kunnen de groenten van vandaag niet dezelfde weerstand ontwikkelen? Op zijn barre grond houdt hij zich vast aan zijn idee.

Hij voedt de grond met compost, plant zijn groenten en bekijkt het verder.

Genetisch geheugen

Terwijl de meerderheid van de boeren hun planten water geeft als ze dorst hebben, en behandelingen als ze ziek zijn, laat Pascal ze aan hun lot over.”Ze moeten leren”, legt hij uit. “Genetisch geheugen bestaat.”

“Alles wat een plant tijdens zijn leven leert, geeft hij door aan zijn zaden”.”Twintig jaar geleden geloofden genetici me niet toen ik het op mijn land zag. Vandaag is het wetenschappelijk bewezen.Genetisch geheugen bestaat. In het licht van vorst beschermen ze zichzelf. Van generatie op generatie accumuleren zaden zich en ontwikkelen ze resistentiecapaciteiten.”

In 2019 overstijgt de vraag ruimschoots de capaciteit van het kleine bedrijf. Klanten van het einde van de wereld doen hun experimenten en wetenschappers dwalen regelmatig door zijn tuinen.”Het heeft geen zin om hybride rassen te maken zodat ze resistentiegenen hebben. Planten weten hoe ze zich zelfstandig moeten weren. Het is voldoende dat ze het leren.”

Dat is exact wat Pascal Poot zijn planten heeft bijgebracht van generatie op generatie.

Panoramix

Pascal is een soort zaaddruïde, een Panoramix. Hij verslaat steeds met zijn recept de multinational.

Hij is destijds begonnen met de teelt van tomaten. Hij geeft zijn zaden een minimum aan water, geen kunstmest (slechts een beetje compost), geen synthetisch product.

“In eerste instantie verloor ik een paar oogsten, maar dat maakte niet uit, want ik deed het niet voor het geld.” Vrij snel realiseert hij zich dat zijn tomaten zich aanpassen aan hun barre omstandigheden, ze verzetten zich steeds beter tegen droogte, worden steeds minder “ziek”, en produceren steeds meer…

De resultaten zijn zelfs zo spectaculair dat landbouwingenieurs, genetici en andere wetenschappers massaal naar hem toekomen om zijn werk te bestuderen. Hij doet namelijk precies het tegenovergestelde van de grote industriële zaadbedrijven.

Zombies

Volgens Pascal Poot produceert de industrie ‘zombies’ door het verwijderen van het aanpassingsvermogen van de zaden. De zaden zijn echter volledig onderdeel van het leven en ontwikkelen een oneindig aantal interacties met hun omgeving.

Elke plant kiest voor een bestuivingsstrategie. Ze maken bijvoorbeeld bloemen die een bepaalde vlinder of insect aantrekken. Dus hun bloemen hebben kleuren, hebben geuren, om dit beest te behagen en aan te trekken.

Poot:”Ik realiseerde me dat wanneer iemand zaden van een plant verzamelt om te geven of te verkopen, planten het begrijpen en er alles aan doen om hem te behagen. Wat betreft insecten. Ik realiseerde me dit omdat er dingen waren waarvan ik droomde dat ze ze alleen zouden doen.”

“Ik wilde bijvoorbeeld tomaten die bestand zijn tegen lichte vorst. Ooit vond ik een tomaat die een dergelijke vorst had doorstaan. Ik oogstte zijn zaden en toen, nou ja, ik vergat ze opnieuw te planten… Maar alle variëteiten in zijn omgeving begonnen de lichte vorst te weerstaan! Ze zorgden ervoor dat ze me behaagden, omdat ze begrepen dat ik het was die ze verspreidde. Dat is niet echt biologie, het is meer kwantumfysica.”

Inspelen op klimaatverandering

Wanneer het in de grond wordt gevonden, kent een lokaal geteeld zaad zijn omgeving, het is er al aan aangepast en zullen de interacties veel talrijker zijn met zijn omgeving, wat zal terugkomen in de kwaliteit van de groente.

Sommige analyses, ongeveer tien jaar geleden uitgevoerd, hebben aangetoond dat tomaten uit de zaden van Pascal Poot, gemiddeld negentien keer meer vitamines, antioxidanten en polyfenolen bezitten dan ‘conventionele’ tomaten.  Bovendien hebben deze zaden nog steeds de capaciteit om hun aanpassing verder te verfijnen.

Tegenwoordig biedt de webshop van Pascal ‘Le Potager de santé’ enkele honderden soorten tomaten en andere groentezaden. Zonder meststoffen of pesticiden, en bijna zonder water te geven, kunnen de tomaten tot vier keer meer produceren dan in de conventionele landbouw. En hun aanpassingsvermogen is enorm groot, met gemak lijken ze te kunnen acclimatiseren in andere gebieden: zaden uit Olmet-et-Villecun hebben bijvoorbeeld uitstekende oogsten opgeleverd aan de andere kant van de planeet, in Nieuw-Caledonië.

Dit aanpassingsvermogen kan bijzonder waardevol zijn in een tijd van klimaatverandering. “Ik heb de indruk iets essentieels te doen voor de toekomst van de mensheid”, zegt Pascal Poot.

Hier vind je de webshop van Poot

Rob Vellekoop, 5 juni 2022