Een bericht van Fred Teunissen*

Nu steeds meer mensen inzien dat het schip van de staat een erg verkeerde kant op vaart, beginnen initiatieven in het kader van de ‘parallelle samenleving’ als kool te groeien. Hebben zij de potentie om een werkelijk nieuwe samenleving neer te zetten? Of stevenen we zo af op een upgrade van de bestaande wereld?

Ziel

Overal in het land ontstaan lokale netwerken, voedselcoöperaties, inkoopcombinaties, thuisschool-initiatieven en regionale coördinatiegroepen. Sleutelwoord: verbinding. Dat is geweldig om te zien en een genot om aan deel te nemen, want zo ontstaat er een nieuw en beter economisch fundament in de samenleving.

De grote vraag is alleen of zo’n fundering duurzaam is als er niet tegelijkertijd en met evenveel enthousiasme aan de geestelijke fundering van deze nieuwe wereld wordt gewerkt.
Kijk bijvoorbeeld naar de door hoogleraar Bob de Wit en zijn team gelanceerde, op regionale decentralisatie gerichte beweging Society 4.0. Ontegenzeglijk een veel beter model dan het centralistische bestuursmodel dat door de EU wordt gehanteerd. Sympathiek en het navolgen waard.

Maar… als ik het werkboek Regio 4.0 met zijn negen domeinen (werkterreinen) doorblader, dan signaleer ik dat ik naar een wereld zonder ziel kijk. Het komt op mij als evengoed technocratisch over. Alleen regionaal technocratisch. En groen (circulair) technocratisch. Nog steeds top-down, maar op een lagere verdieping in het bestuursgebouw.
Dit is een alternatief bestuursmodel, zeker. Ik denk ook dat het veel beter zal werken dan het huidige. Maar willen we nog wel bestuurd worden? Is zelfbestuur en zelforganisatie niet een veel beter ‘model’?

En is niet het sleutelprobleem van de maatschappelijke ontsporing die zich nu voltrekt dat de ziel uit de samenleving is? Dat er geen goed werkzaam geestelijk en daarmee ook moreel fundament meer is?

Als deze gedachte correct is dan moet iedere vraag naar de nieuwe samenleving beginnen met de vraag naar de ziel daarvan en niet naar de organisatiestructuur. Als je de vraag naar de ziel overslaat, kun je niet anders uitkomen dan bij een variant van de bestaande wereld.

Hoe zou deze ziel van een nieuwe wereld er uit kunnen zien?
Welk geestelijk fundament kan de nieuwe economie duurzaam dragen?
Wat mij betreft zijn dit de vragen waar we ons de komende tien jaar druk over zouden moeten maken.

Meaning 3.0

Laat me dit verduidelijken aan de hand van een recent boek: ‘Recapture the Rapture’ van Jamie Wheal. De titel is vreselijk en betekent zoiets als ‘Een nieuw licht op verlossing’. De ondertitel is duidelijker: ‘Rethinking God, Sex and Death in a World That’s Lost Its Mind’. Het boek is bedoeld als aanzet voor een nieuwe cultuur. Ook Wheal ziet de geestelijke leegte waar we nu mee opgezadeld zijn als sleutelprobleem. Die leegte was er eerder niet, stelt hij, want lange tijd verleenden de christelijke religies de fundering. Zij voorzagen in zingeving. In een ziel in de samenleving. In verbondenheid naar hoofd en hart. Hij noemt deze periode ‘Meaning 1.0’.
Toen dit immense bouwwerk in verval raakte, maakte – nog steeds volgens Wheal – het liberale kapitalisme zich van dit vacuüm meester. Ook dat verschafte een groot deel van de samenleving een rode draad van zingeving. En dus draagvlak. En zo belandden we in ‘Meaning 2.0’.

Ook dit bouwwerk is inmiddels in verval geraakt en wat daar op moet volgen is uiteraard ‘Meaning 3.0’. Wheal meent dat je deze nieuwe wereld kunt ontwerpen aan de hand van de principes, zoals die in de wetenschappelijke discipline van het cultural design zijn ontwikkeld. Hij doet dat overigens op een aansprekende, goed leesbare manier, gebruikmakend van bevindingen uit tal van takken van wetenschap, zoals de antropologie en (vooral) de biochemie.

Maar waar zijn redenering spaak loopt is dat Meaning 2.0 in werkelijkheid de westerse wetenschap is en niet een economische visie die daaruit voortvloeide. Anders gezegd: Wheal ziet niet dat hij zelf onderdeel is van Meaning 2.0. Hij kijkt met een boogje om zichzelf heen. Hij is zelf ook ‘in verval’.

Chemisch geluk

Meaning 3.0 (om nog even in zijn termen te blijven, zie mijn PS) breekt met het geloof in de almacht van de wetenschap. Deze brengt de ziel immers niet terug in de samenleving. Integendeel. De moderne academische wetenschap is zielloos. Je kunt zelfs stellen dat de wetenschap er krachtig aan heeft bijgedragen om de ziel uit de samenleving te verdrijven.
Paradoxaal genoeg dragen de kerken de hoofdverantwoordelijkheid voor dit existentiële drama. Zij brachten immers steeds meer afstand aan tussen de individuele gelovige en God. Zij plaatsten zichzelf als brug tussen beide polen en maakten de afstand daartussen groter en groter. Totdat de wetenschap die brug uiteindelijk helemaal opblies en de plaats van de kerken innam.

Het is niet verwonderlijk dat Wheal – bevangen als hij zelf is in de zielloze academische doctrine – uitkomt bij chemische middelen die geluksbelevingen en ‘piekervaringen’ moeten veroorzaken. Heel zijn boek is doortrokken van deze hang naar chemisch geluk.
Het sluit daarmee aan bij de ayahuasca-mode en de pillencultuur onder disco-bezoekers. Mijn idee daarbij is dat dit de culturele inbedding gaat worden van de Great Reset: je bezit niets, bent gehoorzaam en neemt zo nu en dan een pilletje voor je piekervaringen.

Wheal draait oorzaak en gevolg om. Natuurlijk is het zo dat ‘piekervaringen’ een chemisch aspect hebben. Het lichaam reageert daar op een bepaalde manier op. Maar als je de biochemische reactie losmaakt van de bron, dan is er sprake van een surrogaat spiritualiteit. Letterlijk: opium voor het volk.

Canadese tranen

Als je de ziel van de toekomstige samenleving niet kunt ontwerpen, hoe kun je er dan achter komen hoe zo’n geestelijke fundering er bij benadering uit zou kunnen zien?

Mijn idee daarover: kijk naar de mensen in verzetsbewegingen. Zij zijn de dragers van de nieuwe wereld. Zij geven vorm aan rudimentaire verschijningsvormen van ‘Meaning 3.0′. Hier, aan de basis van de samenleving, hoor je echo’s van de toekomst.

Een heel goed voorbeeld hiervan is het Freedom Convoy Canada dat onlangs de regering van premier Trudeau aan het wankelen bracht. Het begon met een handjevol individuen die een daad wilden stellen tegen het desastreuze coronabeleid van de regering. Zij begonnen met hun trucks vanuit Vancouver in het Westen van Canada te rijden naar de hoofdstad Ottawa in het Oosten. Een dikke 3544 kilometer. Onderweg sloten zich meer en meer truckers bij hen aan. Over het uiteindelijke aantal zal nog lang gesoebat worden, maar vriend en vijand zijn het erover eens dat het er duizenden waren.

Overal werd dit konvooi – ondanks de bittere koude – met enorm enthousiasme begroet en met een enorme golf van ontroering. Drie woorden kwamen steeds terug: Freedom, Love en God. Opmerkelijk is dat God telkens weer werd genoemd. Zoals in ‘God bless you’ bij het afscheid nemen. Konvooideelnemers en steunbetuigers begonnen elkaar met ‘broeder’ aan te spreken.

Als mensen langs de kant of truckers probeerden uitdrukking te geven aan wat hen bewoog, dan kwamen er tranen, maar geen woorden. Ze waren niet goed in staat al die ontroering in woorden te vangen.
Ik heb tientallen video’s van dit konvooi gezien en als ik een poging doe kom ik op: broederschap, openheid, gemeenschapszin, dankbaarheid, opluchting, herkenning, je opgenomen in en gesteund voelen door het geheel, geluk, humor, vrolijkheid, vertrouwen, creativiteit, persoonlijke moed, individuele verantwoordelijkheid, vrijgevigheid, vastberadenheid, genegenheid, meelevendheid.
Je zou kunnen tegenwerpen dat dit allemaal manifestaties zijn van Meaning 1.0. De Canadezen zijn immers nog steeds een overwegend christelijk volk en grijpen in hun woordgebruik terug op de begrippen uit deze fundering. Maar ik zie en voel hier ook de echo’s van Meaning 3.0.

Gij zijt God

Op een wat hoger abstractieniveau kom ik uit op drie termen of principes:
Eerbied, Gij-zijt-God en Gemeenschap

Eerbied voor de Schepping staat tegenover het reductionisme van de wetenschap en de frontale aanval die de elite met het covid-beleid en de Great Reset wereldwijd op de gewone mensen en de Aarde heeft ingezet.

Gij zijt God gaat een stap verder dan ‘ik zie mezelf in jou’ of ‘jij bent een andere ik’. Het is de ander zien, eren en respecteren als representant en verschijning van het goddelijke principe. Dit wordt mooi verwoord inde SF-roman ‘Vreemdeling in een vreemd land’ van Robert Heinlein.

Gemeenschap is het totaal van samenwerkende verantwoordelijke Individuen. Zelforganiserend en zelfsturend. Decentraal.

De Canadese regering vervolgt de beweging van de truckers rabiaat. Ze wordt afgeschilderd als rechtsradicaal en terroristisch. Het is leerzaam (en benauwend) om te zien hoe fanatiek deze regering de spirituele basisbeweging bestrijdt. Hoe anti-spiritueel en anti-God Trudeau en de zijnen zijn. Een van de mensen in de video’s die ik zag zei terecht: “Zij voeren oorlog tegen God.”

Bezielde netwerken

Het voorbeeld van het truckers konvooi in Canada laat zien dat spiritualiteit niet iets anders is dan sociale beweging, want IN deze beweging krijgt nieuwe spiritualiteit een eigentijdse inhoud en vorm.

IN onze lokale netwerken ervaren we het ‘Gij zijt God’ en de enorme ondersteuning, collectieve intelligentie en scheppingskracht die uitgaat van een gemeenschap met een spirituele onderstroom (‘Wij zijn Scheppers’).

Bouwen aan lokale gemeenschappen is een eredienst.
Voedsel verbouwen voor de gemeenschap is een eredienst.
Healingen geven en ontvangen is een eredienst.
Kinderen thuisonderwijs geven is een eredienst.

Het hele leven is een eredienst.

PS
In dit artikel heb ik de versie-aanduidingen zoals 1.0 tot en 3.0 overgenomen, maar met tegenzin. Dit is immers de manier waarop verschillende versies van computerprogramma’s worden aangeduid. Onze cultuur is alleen geen computerprogramma, hoe graag sommigen dat ook zouden willen.

Literatuur

Jamie Wheal, Recapture the Rapture
Bob de Wit cum suis, Gids Regio 4.0
Robert Heinlein, Vreemdeling in een vreemd land

Dit artikel verscheen eerder in Transitieweb.nl.