Wat gebeurt er als een samenleving ‘Nee’ zegt tegen de regering en geen maatschappij wil zonder contant geld? Het experiment is uitgevoerd in een van de dichtstbevolkte landen van Afrika. En dit gebeurde er, want voor politici die denken dat de bevolking niets te zeggen heeft is dit een mooie les.

Centrale Bank

De Nigeriaanse Centrale Bank (CBN) zou wel even het voortouw nemen naar een cashloze samenleving. Met ingang van begin januari van dit jaar probeert de CBN het cashverkeer terug te dringen. Geldautomaten, banken en geld-terug acties komen onder de regels te vallen. Per week mogen personen maximaal 100.000 Naira ($225) contant aan het loket opnemen en bedrijven 500.000 Naira ($1,124). Als ze meer willen opnemen zullen daaraan kosten zijn verbonden.

Bij de geldautomaten kan 20.000 Naira of 45 Dollar maximaal per dag uit de muur gehaald worden.

Het plan is om via de uitgave van nieuwe bankbiljetten de geldomloop te controleren. Er zou 85% procent van al het geld dat in omloop is circuleren buiten de banken om. Nigeria is de grootste economie van Afrika en drijft voornamelijk op cash transacties.

Sinds november kunnen de biljetten omgewisseld worden voor de nieuwe 10 tot februari 2023.

Rellen

Door de snelheid echter waarmee de centrale bank de geldhoeveelheid door de maatregelen laat afnemen ontstaat er een tekort aan cash, (wat natuurlijk het doel ook was).

De reactie van de bevolking blijft niet uit. Er breken rellen uit en enkele bankmedewerkers worden zelfs gearresteerd omdat naar verluid zij ‘het monetaire beleid zouden saboteren’.

Het blijkt echter dat er onvoldoende geld is bijgedrukt, waardoor er sinds begin februari een serieus tekort aan contant geld is. Ondertussen staan daardoor duizenden mensen in rijen voor banken en zijn bedrijven zelfs gesloten. Miljoenen mensen kunnen geen geld opnemen.

De centrale bank, onder druk gezet door zoveel tegenwerking, ziet zich verplicht om de omwisselperiode van de oude naar de nieuwe biljetten te verlengen tot het einde van dit jaar.

In het land zijn digitale betalingen niet betrouwbaar en hebben slechts 45 % van de mensen een bankrekening. Het tekort aan bankbiljetten is ook in de maand maart nog een groot probleem, dat schijnt te komen doordat de centrale bank van Nigeria de oude terugontvangen biljetten vernietigd heeft.

CBDC Central Bank Digital Currency

Op de achtergrond van deze actie van de centrale bank speelt dat Nigeria een van de negen landen is die al een officiële CBDC hebben gelanceerd. Dat gebeurde eerder in 2022. In landen zoals China en Zweden wordt er al druk getest met de CBDC’s.

Nigeria lanceerde als eerste in Afrika in oktober 2020 een Central Bank Digital Currency, de eNaira. Je kunt hem ophalen via je digitale portemonnee en gebruiken voor contactloos betalen en het overmaken van geld. Eind januari 2021 waren er al 700.000 downloads voor de e-Naira.

Omdat in dit land met 219 miljoen inwoners nog niet de helft een bankrekening heeft, lijkt het er sterk op dat dit een handige inhaalslag is speciaal om deze grote groep mensen te bereiken en onder controle te krijgen met digitale betalingen. Voor de e-Naira heb je wel een smartphone nodig, maar daarover beschikt nog geen twintig procent van de inwoners. Naast de smartphone is ook een identificatienummer vereist om de digitale wallet te kunnen gebruiken.

Je ziet dat het controle-apparaat hier een dubbelslag kan maken. Mensen zijn straks verplicht met de e-Naira betalingen te doen en daarvoor hebben ze ook nog eens een ID nodig, waarover veel Nigerianen (nog) niet beschikken. Hier blijkt echter heel duidelijk dat de bevolking het met het geldbeleid eens moet zijn. Zo niet dan verzetten ze zich direct en massaal. Dat zal toch menig centrale bankdirecteur achter zijn oor doen krabben. En het geeft de argeloze westerling een steun in de rug:’Ze kunnen toch niet alles met ons doen.’

Links

– Legit

– Africa News

– Zie ons Banken Dossier

 

Rob Vellekoop, 1 april 2023