Duizenden jaren verzamelden onze voorouders wilde planten als voedsel en tevens als medicijn. Dat verzamelen ging het hele jaar door, omdat in ieder jaargetijde planten groeien en bloeien. Een mooie aanleiding om gewapend met het boek ‘Eetbare wilde planten’ in januari op ontdekking de natuur in te gaan.
Doordat zij dagelijks met planten werkten wisten onze voorouders precies welke plantendelen mals of lekker waren en hoe dit in de loop van het seizoen veranderde. Deze ervaringen werden van generatie op generatie doorgegeven. Hierbij leerde de mens ook heel veel van de dieren, die ook planten gebruiken, bijvoorbeeld als ze iets verkeerds gegeten hebben en van de buikpijn af willen komen.
In onze tijd staat er een enorme druk op deze plantenrijkdom door de ontwikkeling van de bedrijfsmatige voedselvoorziening. Omdat wilde planten over het algemeen als lastig worden ervaren, noemen veel mensen het ‘onkruid’. Gelukkig realiseren zich steeds meer mensen dat planten die gewoon in onze parken, velden en bossen groeien beschikken over fantastische eigenschappen. Zij zijn meestal zowel eetbaar als genezend. De waardering voor ons plantenleven komt gelukkig weer terug.
Geïnspireerd door het boek ‘Eetbare wilde planten’ ben ik gaan grasduinen in de natuur en ontdekte zo waar bloeiende planten die geen last hebben van kou en guur weer.
Van het blad van de gevlekte en witte dovenetel is een lekkere thee melange te zetten, vanaf februari. De wortels zijn een lekkernij rauw als knabbeltje tussendoor, maar ook in salades of in de soep. Bloem en blad worden in de natuurgeneeskunde gebruikt onder andere als spijsverteringsbevorderend en urinedrijvend middel.
Hij groeit en bloeit niet zo uitbundig en overvloedig als in het voorjaar en de zomer, maar vlak het madeliefje niet uit. Dit plantje groeit en bloeit het hele jaar door. Je zou kunnen denken wat heb ik nu aan zo’n minuscuul plantje.
De bloemknoppen en bloemen kan je verwerken in salades, ook kan je er thee van zetten. Vroeger werd het ingezet onder andere tegen huidziekten en leveraandoeningen.
En vergis je niet, dit kleine plantje is o zo rijk aan allerlei waardevolle stoffen als kalium, calcium, magnesium en ijzer. Stoffen waar de moderne mens steeds meer tekort aan heeft.
Als je op zoek bent naar meer plantaardig moois, dan moet je door het groen heen kijken. Overal zie je groene bolletjes en sprietjes. Het is lastig wanneer de planten nog niet in bloei staan, want dan kan je ze immers uitsluitend herkennen aan hun specifieke groene blaadjes. Ik kwam een paar leuke voorbeelden hiervan tegen.
De mariadistel is zo’n plant met opvallend blad die smeekt om herkenning. Daarnaast is het ook nog eens een hele bijzondere plant met geweldige eigenschappen.
Volgens de legende zijn de melkwitte vlekken op het blad sporen van melkdruppels die gevallen zijn van de boezem van Maria toen zij met Jezus vluchtte voor Herodes. Onze voorouders wisten al dat dit een voedingsgewas was en een bijzonder helende werking op de lever had.
En wat dacht je van de kamille, een kruid dat je vaak bloeiend ziet in de zomer, maar in januari is deze plant al bezig om zijn weg te zoeken naar het licht. Hieronder de foto van een ontluikende kamille. Hij trekt zich niets aan van de kou en bereidt zich voor op de warmte van de komende maanden wanneer hij zijn witte bloemenpracht kan tonen.
De kamille is mijn favoriete plant. Ik zet er regelmatig thee van. Het heeft tal van mooie eigenschappen. Ons ‘Eetbare wilde planten’ boek noemt het ‘een van de meest bekende geneeskrachtige planten’. Het plantje heeft dan ook een indrukwekkende lijst met geneeskrachtige eigenschappen. Een daarvan is dat het licht kalmerend is. De smaak is zacht, enigszins zoet en aangenaam. Alleen al vanwege de smaak en niet te vergeten de reuk is deze plant al een aanrader om in de tuin te hebben.
Wat plantenliefhebbers met name in deze periode verzamelen zijn de wortels van verschillende planten. Het boek heeft een ‘oogsttijdentabel’ die het de liefhebber wel heel makkelijk maakt om de wortels te verzamelen. Een paar voorbeelden van planten waarvan je dat in deze maand kan doen zijn de grote engelwortel, groot kaasjeskruid, roomse kervel en natuurlijk mierik.
Rob Vellekoop, 13 januari 2018 en 13 oktober 2024
Geef als eerste een reactie